Veelgestelde vragen

Wij zijn onderweg met Herenboerderij Ulingshof. Een eigen boerderij om grip te krijgen op wat we eten en de wijze waarop dat geproduceerd wordt. Samen met jou willen we dit avontuur aangaan en ervaring opdoen rondom ‘samen duurzaam voedsel produceren’.

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig coöperatief gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een boer in dienst die exclusief voor hen, het eten produceert dat ze willen. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt circa 500 mensen.

Herenboeren

Wat is Herenboeren Ulingshof?

Herenboeren Ulingshof is een groep mensen uit de omgeving van Venlo die samen een eigen boerderij beheren: een Herenboerderij. Dit doen ze door gezamenlijk grond te pachten en een boer aan te nemen. De groep moet daartoe wel groot genoeg zijn. In de praktijk betekent dat ongeveer 150 huishoudens nodig zijn om te kunnen starten. Een Herenboerderij bestaat uiteindelijk uit maximaal circa 200 huishoudens ofwel 500 monden. Met elkaar vormen ze een coöperatie.

De visie van Herenboeren sluit aan bij de persoonlijke motieven van de kartrekkers: meer grip op wat je eet, de voedselketen verkorten door consument en producent dichterbij elkaar te brengen, dierenwelzijn, eten met aandacht voor landschap en respect voor natuur. Dat alles met als dieperliggend doel om de uitputting van de aarde een halt toe te roepen en een leefbare planeet achter te laten voor de generaties na ons. En zo’n beweging samen met anderen te vormen! Want het fundament van zo’n Herenboerderij bestaat uit een groep mensen met deze zelfde intenties.
Wat is Herenboeren Nederland?

Herenboeren Nederland is een beweging van professionals die wil aantonen dat de productie van ons dagelijks voedsel anders, beter en bovenal duurzamer kan. Zij doen dat door het bieden van ondersteuning, het vergaren en ontsluiten van kennis voor de ontwikkeling van Herenboerderijen in Nederland en het “meenemen” van politiek en belangenorganisaties in het gedachtengoed van herenboeren.Tijdens de verschillende fases van Herenboeren Ulingshof staat Herenboeren Nederland de leden- en bestuursleden bij met raad en daad en staan ze hen bij met alles wat Herenboeren Nederland al heeft ontwikkeld en voorbereid.

Herenboeren Nederland ziet grote kansen voor coöperatieve boerderijen die burgers gedeeld eigenaar maken van hun eigen boerderij; consumenten dus die samen vraaggestuurd produceren en consumeren, binnen de grenzen die de natuur hun biedt. De leden van een Herenboerderij zijn samen ondernemer, producent en consument.

Herenboeren Nederland ondersteunt burgers bij de ontwikkeling van natuurgedreven coöperatieve Herenboerderijen die duurzaam, gezond en bovenal smakelijk eten produceren. De bodemkwaliteit verbeteren en de biodiversiteit vergroten zijn de drijfveren van Herenboeren. Maar om dat met succes te kunnen doen, is de opgave waarvoor we staan, feitelijk veel groter; dieper, breder.

Herenboeren Nederland ziet Herenboeren en andere Farming Communities met hun vakkundige professionele boeren en tuinders, als een groeiend en reëel alternatief voor het huidige voedselsysteem. Om die duurzame voedselproductie dichterbij te brengen, initiëren en verrichten we onder meer onderzoek, leiden we boeren op en doen we wijzigingsvoorstellen voor wet- en regelgeving. Dat doen we nadrukkelijk niet alleen, maar samen met tal van partners. En hoe we het voedselproductiesysteem van de toekomst voor ons zien, hebben we in het najaar van 2018 opgeschreven in het perspectief Farming Communities.

Op de website van Herenboeren Nederland staat meer informatie over de beweging waar Herenboeren onderdeel van uitmaakt. Lees bijvoorbeeld over de Farming Communities, Green Deal, Platform Bodem en Voedsel, Online en offline kenniscentrum, WINK voor kennis en inspiratie en het Kennis- en expertiseprogramma.
Zijn er al Herenboerderijen?

Duurzaam en lokaal geproduceerd voedsel

Wat eet je als Herenboer?

De leden beslissen gezamenlijk wat ze willen eten. De coöperatie stelt elk jaar een teeltplan vast. De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het zijn de bodem, de seizoenen en de wensen van de Herenboeren, die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden en welke dieren er gehouden worden. Op de eerste Herenboerderij, die in Boxtel, worden ongeveer 50 soorten groenten verbouwd, staan appel-, peren- en pruimenbomen en lopen varkens, kippen en runderen voor vlees en eieren. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren dus met de seizoenen mee. Het is de bedoeling per week in ieder geval vijf soorten groenten van het land te halen. Waarmee, is de ervaring van draaiende herenboerderijen, bij volledig in bedrijf zijn in zo’n 60% van de voedselbehoefte van de leden kan worden voorzien.

In 2024 hebben we de onderstaande gewassen in het teeltplan staan:

spitskool, romana-sla, plantui. koolrabi, lollo bionda sla, plantsjalot,
rodekool, lollo rossa, sla, knoflook, lenteplant, savooiekool, bataviasla, winterui, broccoli, bleekselderij, winter knoflook, romanesco, tuinbonen, vroege aardappel, boerenkool, stam sperzieboon, zoete bataat, spruitkool, peulen, stoktomaat, palmkool, kapucijners, suikermais, bloemkool, stoksnijbonen, fles pompoen, knolvenkel, stokbonen, meloen, andijvie,
rode biet, courgette, vroeg radicchio rosso, chioggia biet, courgette, laat kropsla, knolselderij, patisson, snijbiet, zomer prei, pompoen oranje, peterselie, herfstprei, pompoen groen en groenlof.
Kun je als vegetariër ook mee doen?
Hoe wordt de kwaliteit van producten gewaarborgd?

Fruit en groenten worden wekelijks geoogst. Als we kiezen voor afhaalplekken, dan worden deze producten in kratten afgevoerd. Overtollige bladresten blijven achter op de boerderij. We streven ernaar zo weinig mogelijk eten te verspillen. Dit betekent dat producten met een afwijkende vorm of maat, of met een plekje of vlekje, niet worden weggegooid. Producten van ondermaatse kwaliteit worden verwerkt tot veevoer.

We slachten de dieren niet zelf. Dat laten we over aan een professionele slager, die werkt conform de hygiënevoorschriften van de Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA).

Waar precies de grens ligt tussen goede en ondermaatse kwaliteit zal de praktijk moeten uitwijzen en kunnen we samen bepalen. Bij hoge opbrengsten zullen we wellicht strenger kunnen en/of willen selecteren.
Werkt een Herenboerderij biologisch?

Officieel niet. Biologisch is een officieel door SKAL verleend keurmerk. Iedereen die een biologisch product koopt bij een boer, speciaalzaak of supermarkt, weet dan dat het voldoet aan de criteria van het keurmerk. Binnen de coöperatie kopen we niet, zijn we onze eigen markt en bepalen we zelf hoe we werken aan een in alle opzichten duurzame voedselproductie. Het is onderdeel van onze zoektocht naar de ‘meest duurzame vorm van landbouw’. We noemen het zelf ook wel natuur gedreven landbouw.

We vinden transparantie en grip op de methode momenteel het belangrijkste sturingselement. Vraag gestuurd voedsel produceren, zo natuurlijk mogelijk; dat is wat ons drijft.

We zoeken naar de draagkracht van de bodem voor voedselproductie, uitgaande van een gezonde bodem in een gezond landschap. Het gebruik van middelen wordt hierbij zoveel mogelijk voorkomen. En mocht het noodzakelijk zijn, dan gebruiken we niet chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, die in de biologische landbouw zijn toegestaan.
Wat is natuurgedreven of natuurinclusief?

Herenboeren willen gezond en duurzaam voedsel. Daarom kiezen ze ervoor geen chemische middelen en kunstmest te gebruiken. Dat lijkt sterk op de biologische landbouw, maar een Herenboerderij gaat nog een stap verder. Natuurinclusieve landbouw is een vorm van landbouw die op alle fronten rekening houdt met de natuur, door deze niet alleen optimaal te gebruiken, maar ook te sparen en te verzorgen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een landbouw die het milieu minder belast en zorgt voor verbetering van biodiversiteit op het land. Zorg voor de bodem is de basis van natuur-inclusieve landbouw. Op een Herenboerderij willen we de natuur in haar kracht zetten, en dat we daar dan ook nog gezond en heerlijk van kunnen eten is natuurlijk mooi meegenomen!

Naast natuurinclusief is de Herenboerderij ook circulair, ook wel kringlooplandbouw genoemd. We streven naar een gesloten cirkel met zo min mogelijk input van buitenaf. Vraaggestuurde productie waarbij eventuele overschotten gebruikt worden als diervoer, geruild worden met andere Herenboerderijen of er wordt een goed doel voor gevonden. De producten van een Herenboerderij worden niet verkocht.

Ook regeneratieve landbouw is van toepassing, een vorm waarbij er actief wordt gewerkt aan een gezonde bodem en deze het uitgangspunt vormt voor gezond voedsel.

Hoe werkt het?

Waar haal ik mijn oogst op?

Bij Herenboeren Ulingshof wordt tot nu toe de oogst opgehaald bij de boerderij. De leden regelen het ophalen zelf , onderling. Of geven het vrij voor donatie.
Hoe worden de besluiten binnen de coöperatie gemaakt?

Herenboeren Ulingshof is een Cooperatie, gerund door een bestuur. Voor grote beslissingen zoals investeringen (de begroting) of het teeltplan is de instemming van de leden nodig. Minimaal eenmaal per jaar is er een Algemene Leden Vergadering waarop deze beslissingen genomen worden. Basisuitgangspunten zijn; een coöperatieve Herenboerderij die groenten, fruit, vlees en eieren produceert op natuurinclusieve wijze.
Hoeveel tijd kost het om Herenboer te zijn?

Het kost geen extra tijd om Herenboer te zijn. Een boer in loondienst doet het dagelijkse werk. Voor sommige klusjes op de boerderij worden soms vrijwilligers gevraagd, maar er is geen verplichting om iets te doen. Meewerken hoeft niet, maar helpt wel. De praktijk in Boxtel leert echter dat veel mensen het erg leuk vinden om regelmatig naar hun boerderij te gaan. Op die manier ontstaat er een levendige gemeenschap rond de eigen lokale Herenboerderij.

Er zijn leden nodig voor bestuur en werkgroepen, je bent niet verplicht om daaraan deel te nemen. Je kunt hierbij denken aan teams die helpen met de oogst of onderhoud, maar bijvoorbeeld ook aan educatie en rondleidingen, monitoring van de biodiversiteit óf het organiseren van activiteiten voor de leden zoals picknicks of kookworkshops.

Je kunt je ook beperken tot het ophalen van je eten, misschien kunnen we zelfs regelen dat eten wordt thuisbezorgd. Dat is afhankelijk van de keuzes die de leden maken. Wel kook je natuurlijk met groenten van het land, het wordt niet voorgesneden en niet voorgewassen.
Wie doet het dagelijkse werk op een Herenboerderij?

Dit is de Herenboeren-boer oftewel de agrarisch bedrijfsleider van de Herenboerderij. De boer komt in loondienst bij Herenboeren NL. Met deze landelijke organisatie sluit hij of zij een arbeidscontract. Vervolgens wordt hij of zij gedetacheerd bij Herenboeren Ulingshof. In de overeenkomst staan afspraken over salaris, arbeidsduur, overwerk, arbeidsomstandigheden, secundaire arbeidsvoorwaarden, verantwoordelijkheden en bevoegdheden, enz. Het bestuur van de coöperatie Herenboeren Ulingshof heeft jaarlijks, of zo vaak als nodig, een gesprek met de boer waarin wordt geëvalueerd en eventuele leerpunten worden meegenomen in de afspraken voor de komende periode.

De algemene ledenvergadering van de coöperatie stelt jaarlijks een begroting en een werkprogramma met teelt en productieplan vast. Deze vormen de kaders voor de boer. Voor de dagelijkse uitvoering krijgt hij mandaat om, binnen de begroting, uitgaven te doen. De hoogte daarvan wordt vooraf vastgesteld. Betalingen die daar bovenuit gaan, zullen worden verricht door de penningmeester van de coöperatie, samen met de voorzitter en de andere bestuursleden. De boer is in dienst van Herenboeren Nederland en zal ook veel kennis uitwisselen met andere boeren van Herenboerderijen.
Als de boer weggaat, stop dan ook de Herenboerderij?

Een boer kan ziek worden of in drukke tijden extra hulp nodig hebben. In beide gevallen kan hij/zij hulp inroepen van omliggende Herenboerderijen of tijdelijk loonwerkers inhuren. Voor dat laatste biedt de begroting van de Herenboerderij ruimte. We hebben uiteraard ook oog voor de mogelijkheid dat de boer zijn werk niet naar tevredenheid verricht, of dat de relatie met hem niet vruchtbaar blijkt. Het bestuur van Herenboeren Ulingshof gaat dan in overleg met Herenboeren Nederland naar een oplossing zoeken. Dit kan betekenen dat we afscheid nemen van de boer en een andere kandidaat voordragen. Stoppen met de Herenboerderij is niet aan de orde.
Hoe kan ik lid worden? Moet ik dan iets ondertekenen?

Financiën

Wat kost het?

Samenvatting

Herenboeren Ulingshof is een wettelijk geregistreerde coöperatie U.A. (Uitgesloten Aansprakelijkheid) van ongeveer 200 leden. We richten een Herenboerderij op binnen de kaders van het Herenboeren-concept en sluiten ons daarmee aan bij de landelijke Herenboeren-beweging. Een van de uitgangspunten van de Herenboerderijen is dat de Herenboerderij kan draaien zonder ‘vreemd vermogen’ en subsidies. Met eigen geld maken de leden de oprichting van de boerderij mogelijk.

Voor een eenmalig startbedrag van 2000 Euro per huishouden ontvangt elk huishouden een Certificaat. En voor een meerpersoonshuishouden wordt ongeveer 11 euro per mond/ per week maandelijkse afgeschreven. Voor een eenpersoonshuishouden geldt : een mond. En een half certificaat. (a 1000 euro). Men verplicht zich tot een minimale termijn van drie jaar. Teruggave van certificaat en bijbehorend abonnement is niet mogelijk.
Wat gebeurt er met mijn oogst als ik bijvoorbeeld op vakantie ben?

Een Herenboer ben je het hele jaar rond en je eet wat het land op dat moment geeft. Je kunt de afname van jouw pakket niet pauzeren voor bijvoorbeeld vakantie. Je kunt natuurlijk wel jouw oogst doneren aan bijvoorbeeld degene die op je huis of kat past tijdens jouw vakantie, of jouw oogst doneren aan vrienden, familie of aan de Coöperatie.

De oogst die niet opgehaald wordt kan verwerkt worden tot veevoer of kan bijvoorbeeld gedoneerd worden aan de lokale Voedselbank zoals dit in Boxtel gebeurt.
Kan ik mijn inleggeld terugkrijgen?

Overig

Kan een Herenboerderij meer dan voedsel produceren?

De Herenboerderij is van haar leden. Elk lid kan dus met initiatieven komen. Te denken valt aan het organiseren van excursies voor scholen in de omgeving, het organiseren van workshops om bijvoorbeeld voedsel houdbaar te maken tot de winter, of het inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar de ontwikkeling van de boerderij zelf heeft eerste prioriteit.

Het bestuur van Herenboer Ulingshof heeft werkteams en werkgroepen ingesteld , die op velerlei vlakken bezig zijn.

Als Herenboer ben je zowel ondernemer, producent als consument. Meehelpen hoeft niet, maar helpt wel. Meehelpen kan natuurlijk ontzettend leuk en leerzaam zijn.
Recept inspiratie nodig?